Selenay YAĞCI

Elektronik ticaret büyümesini sürdürürken yeni trendlere de kapısını açıyor. Son yılların e-ticaret trendi olan canlı yayında satış, en hızlı büyüyen alanlardan oldu. eMarketer verilerine göre canlı yayından satışların hacminin 2022 sonunda dünyada 500 milyar doları bulması ve 2023’te de 623 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

Asya’da başlayan ve dünyaya yayılan trendle dakikada binlerce ürün satılıyor. Canlı yayın satışlarında müşteri deneyimi önceliklendiriliyor. Canlı yayında ürünleri daha kolay ve üç boyutlu şekilde incelemek mümkün olurken ürünleri daha yakından gören müşteriler, hızlı satın alma kararı verebiliyor. E-ticarette oyunu değiştirecek bir yenilik olan canlı yayından satış (livestream shopping), şimdiden Çin’de tüm e-ticaret satışlarının yüzde 18’ine ulaşmış durumda. Geleneksel e-ticaret sitelerinde görüntülenen bir ürünün satışa dönüşme oranı yüzde 1 ila 1.5 arasındayken canlı yayında izlenen bir ürünün satışa dönüşme oranı yüzde 20 seviyelerine kadar çıkabiliyor. Ayrıca geleneksel e-ticarette iade oranları yüzde 50’lere varmışken canlı yayın satışlarında iade oranları yüzde 1 ila 2’lere düşüyor.

Canlı yayın üzerinden online alışveriş pazarının değeri Çin’de 2017-2020 yılları arasında ciddi bir artış gösterdi ve yıllık bileşik büyüme oranı 4 kat arttı. Çin’de 2017 yılında 3 milyar dolar olan pazar büyüklüğünün 2021 yılında 300 milyar dolara ulaştığı tahmin ediliyor.

McKinsey’nin yaptığı analize göre Çin’deki büyüme ve ABD pazarındaki hareketlilik referans alındığında kullanıcıların video izlerken alışveriş yapmasına olanak sağlamanın yanında, canlı sohbet ve yenilikçi etkileşim özellikleriyle izleyicinin katılımını da destekleyen video alışveriş uygulamaları üzerinden satışlar 2026 yılına kadar tüm e-ticaretin yüzde 10 ila 20’sini oluşturabilecek.

Türkiye’de KOBİ’lere yeni fırsat

Canlı satış kanalı Türkiye’de de çok tutuldu ve hızlı büyüyor. Özellikle büyük pazaryerlerine girmekte zorlanan KOBİ’ler için önemli bir satış kanalı haline geldi. Platform, KOBİ’lerin stoklarını hızlı eritmelerine fırsat yaratıyor. KOBİ’lere kendi kitlelerine ve son kullanıcıya ulaşmalarına olanak sağlıyor. E-ticaret ile sosyal alışverişi bir arada konumlandırıyor. Bu alanın ilk girişimlerinden Vidyodan CEO’su Y.Mert Yılmaz, “Mağazaya fiziksel olarak gelen kullanıcıyla ilgilenmeyi e-ticaret ile birleştiriyoruz. Bir bakıma canlı yayın açtığınızda kullanıcılarınızı neredeyse mağazada ağırlamış gibi oluyorsunuz. Onlardan gelen sorulara, yorumlara canlı olarak cevap verebiliyorsunuz. Böylece kullanıcıların aklına takılanları cevaplamış oluyorsunuz. Bu da canlı yayından satışa dönüşme oranlarını Türkiye e-ticaret ortalamasının 10 katına kadar çıkarıyor” diyor. Yılmaz, “Canlı yayın yapmak için KOBİ’lerin hem ürünlerini kendi stüdyomuzda biz anlatıyoruz hem de onların mağazalarından yayın yapabilmeleri için ekip ve ekipman sağlıyoruz. Hatta kendi yetiştirdiğimiz canlı yayın sunucularımızı da onlarla buluşturuyoruz. KOBİ’lere ekip, ekipman ve eğitim destekleri veriyoruz” diyor. Yılmaz, yakın zamanda ise aynı anda onlarca canlı yayın yapılabilecek merkezler kurmayı hedeflediklerini kaydetti.

CANLI YAYIN SATIŞI NE DEMEK?

Ürünlerin canlı yayında tanıtıldığı, denendiği ve izleyicilerin merak ettiklerini sorarak anında cevaplarını bulduğu bir satış şekli. Fiziksel mağaza ziyaret ederek, satış danışmanlarından bilgi alma deneyimi ile e-ticaret deneyimini birleştiriyor. E-ticaretin sadece fotoğraflara bakarak, yorumları okuyarak satın alma kararı verme zorunluluğunu ortadan kaldırıyor. Alışılan, güvenilir ödeme sistemleri de canlı yayına entegre olduğu için canlı yayını terk etmeden, herhangi başka bir siteye yönlendirilmeden tüm alışveriş deneyiminin tamamlanması sağlanıyor.

EN HIZLI BÜYÜYEN SATIŞ KANALI, TÜRKİYE’DE DE HIZLI GELİŞİYOR

“Satışa dönüşme oranında Türkiye ortalamasının 10 katına ulaşıyoruz”

Canlı yayından satışın Türkiye’deki ilk temsilcisi Vidyodan, 1 yılda 1 milyon kullanıcıya ulaştı. İki yıl içinde uygulamaya 20 milyon dolarlık yatırım yapmayı hedefleyen şirket, girişimciler ve gençlerle beraber büyümesini sürdürecek. Vidyodan CEO’su Yusuf Mert Yılmaz, 2022’de 3 binin üzerinde canlı yayınla, 100 bin adet üzerinde satış kaydettiklerini ve canlı yayınlar sayesinde satışa dönüşme oranlarında Türkiye ortalamasının 10 katına kadar çıkabildiklerini ifade etti. Yılmaz, Vidyodan’ın Türkiye’deki ve yerel markalara da butik üretim satıcılara da hatta el emeğiyle ürettiği ürünleri geniş kullanıcı kitlesine ulaştırmak emekçilere de yeni ve etkili bir satış sunduğunu söyledi. Bugün, toplam satıcı olmak üzere 300 butik markaya sahipliği yapan Vidyodan, 2024 yılında rakamlar üzerinde 4 kat büyüme kaydetmeyi hedefliyor.

Dijital sunuculukla istihdama destek

Standart alışveriş uygulamalarının çehresini değiştiren Vidyodan, canlı yayınlar aracılığıyla kullanıcıların satıcılarla doğrudan iletişim kurmasına imkân veriyor. Yapılan canlı yayınlarda kullanıcılar ürünler hakkındaki sorularına direkt satıcıdan canlı olarak cevap bulabiliyorlar. Platformda ayda ortalama 300 kez canlı yayın yapılırken, gençler de bu yayınlarda sunucu olarak yeni bir formasyon kazanıyor. Gençler ve ürün satışlarını kendi yapmak isteyen girişimciler, Vidyodan’ın verdiği eğitimler sonunda ‘dijital sunucu’ olarak kullanıcılara doğrudan satış yapabiliyor. Bu şekilde sunucular, üretim yapmadan, stok tutmadan markaların elindeki ürünleri satarak gelir elde ediyorlar. Yılmaz, önümüzdeki dönemde dijital sunucu ağını ve marka sayısını daha da arttırarak gençlere ve girişimcilere daha fazla fırsatlar sağlayacaklarını belirterek, “Şu anda 100 civarında olan sunucu sayımızı 2024 yılının sonuna kadar 3 kat büyütüp, girişimci marka sayımızı 4 katına çıkarmayı hedefliyoruz. Her canlı yayında sürpriz fırsatlar sunan Vidyodan’da, canlı yayınları yakından takip eden kullanıcılarımız sürpriz stoklarla ihtiyaçlarını piyasanın yüzde 80 civarında altındaki fiyatlarla satın alabiliyorlar’ dedi.

“Hedefimiz Türkiye’de pazar payımızı yüzde 20’ye taşımak”

Geçen yılın Haziran ayında kurulan ve canlı yayın esnasında alışveriş imkânı sunan video alışveriş platformu ClickMeLive, aralarında SGN Family Off ice, Yıldız Ventures, Codeway Studios Kurucusu Anıl Şimşek, Platform XIT Kurucuları Deniz Güven ve Tarkan Ersubaşı, Dr. Nuri Demirdöven ve Çetin Amato’nun bulunduğu yatırımcılardan 4.4 milyon dolar tohum yatırımı aldı. ClickMeLive aldığı bu yatırımla uygulamayı geliştirmeyi, Türkiye’de büyümeyi ve vadede ise Avrupa ile ABD’ye eş zamanlı açılmayı hedefliyor. ClickMeLive CEO’su Kurt Onur, kullanıcılara yeni bir alışveriş deneyimi sunan uygulamanın ticaret dünyasının yeni trendi olduğuna dikkat çekerek, Pandemiyle birlikte dijital dönüşüm hızlanırken tüketici beklentileri de ciddi ölçüde değişti. Özellikle Z kuşağının video içerik destekli alışveriş tecrübesiyle bu yöndeki talepleri giderek arttı. Tüm araştırmalar, oranlar ve sayılar kullanıcılarına değer yaratma noktasında markalara yeni bir kanal sunan video alışveriş trendinin potansiyelini gözler önüne seriyor” diye konuştu. ClickMeLive olarak kendilerinin de bu yeni nesil alışveriş deneyiminin Türkiye’deki öncülerinden olduklarını vurgulayan Kurt Onur, şunları söyledi: “2021 yılının Haziran ayından bu yana canlı yayınlar, kısa videolar, hikayeler ve reklam filmleriyle iş ortaklarımızın ürünlerini doğrudan satışına aracılık ediyoruz. Kullanıcı sayımız hızla artmaya devam ederken Türkiye’nin değerli markalarından da yoğun ilgi görüyoruz. Aldığımız bu yatırımla uygulamamızı daha da geliştirip yeni nesil alışverişin DNA’sını çözmenin yanı sıra önce Türkiye’de büyümeyi ve orta vadede Avrupa ve ABD’ye açılmayı hedefliyoruz. Orta ve uzun vadede hedefimiz Türkiye’de pazar payımızı yüzde 20’ye taşımak.”