Facebook, Google, Uber, TikTok, Amazon Alibaba gibi veri tekelleri, hayatımızı kolaylaştırsa da toplumsal refah değil sadece kâr odaklı düşündükleri için verilerimiz güvende değil. Kişilerin ve kurumların bilgileri her an herkesle paylaşılabiliyor. Avrupa Birliği Komisyonu büyük ceza ve yaptırımlarla bu tekelleri dizginlemeye çalışıyor…

Tüm dünyada Rusya-Ukrayna savaşı, Çin ile ABD gerilimi sonrasında veri milliyetçiliği konusundaki rüzgarlar sertleşiyor. Ucuz ürün ya da hizmet seçme şansı sunan, bedava arama, video, fotoğraf paylaşma hizmeti veren Meta (Facebook), Google, Instagram, Uber, Alibaba, TikTok, Amazon gibi veri tekeli devler gözlem altında. Tüm dünyada regülasyon kurumları, Avrupa Birliği Komisyonu önemli cezalar ve yaptırımlarla veri tekellerinin iştahını dizginlemeye çalışıyor. Ancak bu devler tüketicinin hayatını kolaylaştırırken kuzu, verileri reklama dönüştürürken kurda dönüşebiliyor. Kuzu postuna bürünen kurtlar hep bize daha iyi hizmet gösterme bahanesini kullanıyor. Tüketicilere kişiselleştirilmiş daha iyi hizmet sunmak amacıyla verilerimizi kullandığını ifade eden bir şirkete nasıl güvenebiliriz.

AB HAREKETE GEÇTİ

İşte kurallar ve regülasyonların uygulanması ve takibi bu yüzden önem taşıyor. Sıradan insanlar da onlar kadar donanımlı olabilmeli. En az onlar kadar yetkin insanları tespit etmek için kullanmalı. Göstermelik cezalar değil, uzun dönemli politikalar belirlemek daha önemli hale geldi. Türkiye’de Trendyol, super App olmaya çalışan girişimler de veri tekeli oluşturma riskini taşıyor mu? Sonuçta girişimin yerli yabancı olması değil, pazarda yarattığı etki. Kurallardan hiç bir kurum muaf olmamalı. 23 Şubat 2022’de Avrupa Komisyonu, yeni bir veri yasası için uzun zamandır beklenen yasama teklifini yayınladı. Teklif, AB’nin veri ekonomisine yaklaşımında önemli bir değişime işaret ediyor. Büyük veri şirketlerini destekleyen mevcut güç yapılarını yeniden şekillendirerek çeşitli sektörlerde veri tekellerinin oluşturulmasına meydan okumayı amaçlıyor.

UBER’İN KİRLİ ÇAMAŞIRLARI

Uber ile ilgili veri sızıntısı sonrası ortaya çıkan bilgiler veri devi tekellerin pek de masum olmadığını ortaya koyuyor. Uber dosyaları olarak bilinen 124 binden fazla belgenin Guardian gazetesine eşi benzeri görülmemiş bir şekilde sızdırılması, etik açıdan sorgulanabilir uygulamalarını gözler önüne seriyor. Sızan bir gizli dosyalar, teknoloji devi Uber’in agresif küresel genişlemesi sırasında yasaları nasıl çiğnediğini, polisi nasıl aldattığını, sürücülere yönelik şiddeti nasıl istismar ettiğini ve hükümetlere gizlice lobicilik yaptığının hikayesini ortaya çıkardı. İşte ortaya dökülen bilgiler daha önce benzer sabıkası olan Meta (Facebook) gibi devleri korkutuyor. Veriye dayalı davranış takibi yapılırken tüketici gizliliğini de ihlal edebileceğine dair en güçlü argümanlar, karşı argümanları gündeme yeniden geldi.

AVRUPA BİRLİĞİ’NİN UZUN SOLUKLU SAVAŞI

Avrupa Birliği’nin veri tekelleriyle mücadelesi Rusya ile oluşan krizde olduğu gibi güçlü refleksleri olsa da uygulamada pek çoğunu uygulama konusunda sorunlar yaşıyor. AB’nin veri yoğun sektörlerde yabancı şirketlere aşırı bağımlılığını sınırlama niyetlerine rağmen, üye devletlerin ve Avrupa endüstrisinin teklife temkinli yaklaşımı, gelecekte daha büyük zorlukların göstergesi oluyor. Veri Yasası’nın geniş bölgesel erişimi, veri erişimine devrim niteliğindeki yaklaşımı ve kapsamlı teknik spesifikasyonlarının AB içinde ve dışında vatandaşlar, şirketler ve kamu yetkilileri üzerinde geniş etkileri olması bekleniyor.

360 DERECE GÜVENLİK HİZMETİ

Türkiye’nin en büyük Siber Güvenlik Merkezi’nde kurumsal ve kamu müşterilerine pek çok hizmeti birlikte sunan Türk Telekom, 360 derece güvenlik yaklaşımı ile yeni servisler geliştirmeye devam ediyor. Bu kapsamda Türk Telekom, siber güvenlik alanında en geniş ürün portföyüne sahip servis sağlayıcısı olarak bir ilki gerçekleştirerek, Paylaşımlı EDR+ servisini hayata geçirdi. Türk Telekom Paylaşımlı EDR+ servisi, teknolojik gelişmelerle birlikte siber güvenlik ihtiyaçları artan kurumların her geçen gün gelişen atak türlerine karşı güvenliğini sağlıyor. Geleneksel güvenlik önlem- lerinin fark edemediği tehditleri algılayarak sistemdeki olağan dışı hareketleri analiz eden Paylaşımlı EDR+ servisi altyapıdaki giriş noktalarının güvenliğini sağlıyor ve bilgisayar, sunucu, istemci gibi uç noktalara gelebilecek tehditleri en aza indirgiyor.

KOBİ’LERİ KURTARMAK İLK SIRADA

Avrupa Birliği, İngiltere ve veri devlerinin doğduğu ABD’de KOBİ’leri korumak için veri tekellerini takip ediyor. İşte bu noktada ticaretin üretim motoru olan KOBİ’ler her gün ölmemek bazen ticareti döndürmek için ürün satışı yapıyor. Dünyada ve Türkiye’de pandemi döneminde veri tekellerine yönelik bağımlılık büyük ölçüde arttı.

***

FACEBOOK PAZARYERİ’NDEKİ TEHLİKE!

Siber güvenlik şirketi ESET Facebook Pazaryeri’nde dikkat edilmesi gereken dolandırıcılık yöntemlerini inceledi. Yöntemler çok farklı değil. Ancak gerçekleşen olaylar tüm pazar yerleri için benzer tehlikeyi içeriyor. Bu yüzden tüm pazar yerlerini oluşturdukları fırsat kadar tehditler için de önlem alması gerekiyor. Sonuçta kaybolan itibar konusunda herkes sorumluluk taşıyor.
KUSURLU EŞYALAR: Satıcılar, yayınladıkları fotoğrafta iyi görünen bir ürünün ilanını verebiliyor. Ancak eşyayı teslim aldığınızda veya eve getirdiğinizde eşya bozuk çıkabiliyor. Bu özellikle elektronik eşyaları satın alırken aldatıcı olabilir çünkü parayı göndermeden önce eşyanın her bir işlevini genellikle tek tek gözden geçiremezsiniz. Bunun profesyonel bir dolandırıcı kadar vicdansız bir satıcı nedeniyle de yaşanması muhtemel.

TAKLİT EŞYALAR: Kusurlu eşya dolandırıcılığında olduğu gibi sadece küçücük bir fotoğraftan bu eşyaların gerçek olup olmadığını anlamak zor. Herkes indirim fırsatları arıyor. Ancak gerçek olamayacak kadar iyi görünen teklifler genelde gerçek değil.
GOOGLE VOICE DOLANDIRICILIĞI: Satıcının telefonuna gönderilen kod, Google Voice tarafından gönderilen ve dolandırıcı tarafından başlatılan iki faktörlü doğrulama kodudur. Böylece satıcının telefon numarasını kullanarak dolandırıcılar bir hesap açabilirler ve bu telefon numarasını başka dolandırıcılık yöntemlerinde de kullanılabilirler. Daha fazla bilgi ile adınıza başka hesaplar açmaya veya mevcut hesaplarınıza erişmeye çalışabilirler. TESLİM ETMEME: Klasik bir dolandırıcılık yöntemi de bir ürünü satıp parasını almak ancak ardından söz konusu ürünü alıcıya hiçbir zaman teslim etmemektir. Bu durum açıkça satıcının bulunduğu bölge dışından gönderilen ürünleri alırken gerçekleşir.
OLTALAMA İLANLARI: Dolandırıcılar, oldukça cazip bir fiyatla yüksek kaliteli bir ürünün ilanını paylaşır. “Satıcıya mesaj gönder”e tıkladığınızda o eşya “kaybolur” ve daha yüksek bir fiyata benzer bir eşya ya da o eşyanın daha düşük kalitedeki alternatifi teklif edilir.

DOLANDIRILDIĞINIZI NASIL ANLARSINIZ?

Herhangi bir çevrim içi dolandırıcılık yönteminde olduğu gibi internet kullanıcıları için önemli olan husus şüpheyle yaklaşıp tetikte olmaları. İşte Facebook Pazaryeri’nde güvenle gezinmenize yardımcı olacak 10 ipucu:
Sadece bulunduğunuz bölgedeki satıcılardan eşya satın alarak satın alma işlemini gerçekleştirmeden önce alacağınız eşyaları gözden geçirin.
Evinizde buluşmaktansa her zaman halka açık bir yerde buluşun ve gündüz vakti tercihen iyi aydınlatılan bir yer olmasına dikkat edin.
Kullanıcı değerlendirmeleri için satıcı/alıcı profillerini kontrol edin ve profilin yakın bir zamanda oluşturulup oluşturulmadığına dikkat edin.
Eşyaların asıl fiyatını kontrol edin ve eşyanın asıl fiyatı ile satışa koyulan fiyatı arasında ciddi bir fark varsa bunun taklit/çalınmış/kusurlu vb. eşya olabileceğini göz önünde bulundurun.
Çekiliş tekliflerine karşı dikkatli olun ve bu tekliflere erişim sağlamak için hiçbir zaman kişisel bilgilerinizi girmeyin.
Ödemeye itiraz etme imkanı tanıdıkları için Facebook Messenger aracılığıyla sadece güvenli ödeme yöntemlerini kullanın.
Görüşmelerinizi Facebook’ta tutun çünkü dolandırıcılar bu görüşmeleri, kişileri rahatlıkla dolandırdıkları ve işlemlere itiraz etmelerini engelledikleri başka bir platforma taşımak isterler.