EBRU SUNGUR – Sanayide yapay zeka, nesnelerin interneti, sensörler gibi kavramlara epeyce aşina olduk ama konu tarım olunca ileri teknoloji hala biraz sıradışı karşılanıyor. Oysa ‘Z kuşağı KOBİ’ler’ için tarım dahil her konuyu ileri teknolojiyle buluşturmak gayet sıradan… Üstelik geleneksel çiftçiler de bu teknolojilere kolayca uyum sağlıyor.

Genç girişimcilerin 2020’de TÜBİTAK 1512 Teknogirişim sermayesi programı desteği ile kurduğu Bridgesoft’un geliştirdiği Smart SprayeX adlı ürün, tam da bu özellikleri taşıyor. Smart SprayeX’i, Bridgesoft kurucularından Berkay Koçak anlatıyor:

“Yapay zeka destekli zirai ilaçlama makinesi Smart SprayeX’i bir yıllık Ar-Ge çalışması sonucu tamamladık. Smart SprayeX, tarlada rekolteyi düşüren yabani otların ilaçlanması sırasında yabani otu yapay zeka ile tespit eden ve ilacı sadece ota püskürten bir ilaçlama sistemi. Bu püskürtme yöntemi ile her ilaçlama döneminde yüzde 70 ile yüzde 90 arası tasarruf sağlanabiliyor. İlaçlamada tasarruf ve maliyet düşüşünün yanı sıra hedefli püskürtme yapıldığından mahsüldeki ve topraktaki ilaç kalıntısı da minimum düzeyde oluyor. Bu sayede, gıdalardaki kimyasal miktarı azalıyor.”

Çevreci ürün

Bu aşamadan sonra yaklaşık 2.2 milyon liralık ürün geliştirme ve ticarileşme yatırımı öngördüklerini kaydeden Berkay Koçak şöyle devam ediyor:

“Ürünümüzün hedef kitlesi mısır, domates, patates, soğan gibi yoğun tüketilen gıdaları üreten çiftçiler, endüstriyel tarım işletmeleri ve tarım kooperatifleri. Smart SprayeX kullanılarak yapılan ilaçlamalarla üretilen tarım ürünlerinin karbon ayak izi daha düşük olacağı için hem bu ürünlerin Avrupa’ya ihracatta rekabet avantajı olacaktır hem de Smart SprayeX’e talip çiftçilerin bunun için bankalardan kredi almasını kolaylaştıracaktır.”

Koçak, Smart SprayeX’in tanıtımı için ABD ve Singapur her yıl düzenlenen ETC (Embedded Tech Convention) fuarından özel davet aldıklarını, 2023 sonuna kadar ihracata başlamayı planladıklarını da sözlerine ekliyor.

100 dönüm arazide 45 bin lira cepte

Berkay Koçak, geliştirdikleri sistemin tasarruf özelliğini şöyle anlatıyor:

Türkiye’nin tarım ilacı ithalatı 2023 yılında 1.2 milyar dolarlık hacme ulaşacak. Bizim konu aldığımız yabani ot ilaçları ise bunun yüzde 45’e yakınını oluşturuyor. Mevcut ilaçlama makineleri yerine Smart SprayeX ülke genelinde kullanılsaydı bu rakamlar üzerinden yüzde 90 verimle kabaca yıllık 486 milyon dolarlık ithalat tasarrufu sağlanabilirdi. Görüştüğümüz çiftçilerden bir örnek vereyim. Amasya’da bir soğan üreticisi 2020’nin döviz kuruyla aldığı yabani ot ilacının 1 dönümde maliyetinin yaklaşık 500 lira olduğunu aktardı. 100 dönümlük arazisinde tek ilaçlama döneminde 50 bin liralık harcama yaptığını söyledi. Aynı araziyi Smart SprayeX ile ilaçlayacak olsaydı yaklaşık 5 bin lirayla ilaçlamasını yapıp, o yılın maliyetinden 45 bin lira tasarruf edebilecekti.”

Akıllı tarım

Smart SprayeX’in gömülü bilgisayar ve uç donanım teknolojileri barındırdığını belirten Berkay Koçak şunları söylüyor: “Ürün veri alışverişi ve istatiksel bilgi paylaşımı, üretim planlaması ve rekolte hesabı, mevcut GPS ve otomatik dümen sistemleri ile entegrasyon, ileriye dönük akıllı tarım uygulamaları ve IoT geliştirmeleri için temel platform gibi özellikler de sunacak.”