Yakın zamanda KOBİ’leri mercek altına alan ‘Türkiye’de KOBİ’lerin Dijitalleşme Eğilimleri Raporu’nu yayınladınız. Bize öncelikle bu süreci anlatabilir misiniz?
KOBİ’lerde dijitalleşme yoluyla elde edilecek verimlilik artışları ve performans kazanımları, ülkemizin ekonomik büyümesi açısından kritik bir role sahip. Türkiye’de dijitalleşmenin KOBİ’lerin performansını nasıl etkilediğini anlamak ve bu alandaki ihtiyaçları belirlemek amacıyla Politika Analiz Laboratuvarı ile birlikte bir araştırma raporu hazırladık. Çalışmanın özellikle 12. Kalkınma Planı’nın hazırlık sürecinde kamu paydaşlarımıza da önemli katkı sunacağına inanıyoruz.
“DİJİTALLEŞME 2 KATINA ÇIKARSA EKONOMİYİ YÜZDE 4 BÜYÜTÜR”
Türkiye’de KOBİ’lerin Dijital Dönüşümü ile ilgili elde ettiğiniz bulgular nelerdir?
‘Türkiye’de KOBİ’lerin Dijitalleşme Eğilimleri Raporu, KOBİ’lerin elde ettikleri verimliliği de rakamlarla ortaya koyuyor:
• Türkiye’de çalışanların internete erişimi KOBİ’lerin verimliliğini yüzde 30,2 artırıyor. Yüksek hızlı internet erişimi ise yüzde 5,9’luk işgücü verimliliği ortaya çıkarıyor.
• Bilişim uzmanı istihdam eden KOBİ’lerin verimliliği, etmeyenlere kıyasla 2,3 kat daha fazlayken firma içi bilişim eğitimi düzenleyenlerde bu fark düzenlemeyenlere göre 1,8 kat düzeyinde.
• ERP kullanan KOBİ’lerin verimliliği kullanmayanlardan ortalama 2,3 kat daha fazla.
• Satış ve müşteri ilişkilerine yönelik bilişim fonksiyonu olan CRM kullanan ve kullanmayan KOBİ’ler arasında 1,3 kat verimlilik farkı var.
• Bulut bilişim ürünleri kullanan KOBİ’lerin verimlilik ortalaması kullanmayanların 1,8 kat üzerinde. Bulut kullanımının da KOBİ’lerin verimliliğini yüzde 11,8 artırdığını gösteriyor.
Etkileri analiz edilen bu dijitalleşme araçlarını bir arada değerlendirmek ve firma performansı üzerindeki etkilerini ölçmek amacıyla bir “dijitalleşme endeksi” oluşturuldu. Bu endekste KOBİ’lerin ortalama dijitalleşme seviyesini iki katına çıkarması verimlilik artışı yoluyla Türkiye ekonomisini yüzde 4 büyütecek bir etkinin tetikleneceğini öngörüyoruz, bu da 2020 değerleriyle 186 milyar TL’lik bir artış anlamına geliyor.
5 POLİTİKA ÖNERİSİ
Raporda KOBİ’lerin dijitalleşmesini hızlandıracak politika ve program önerilerine de yer verilmiş, bunlar neler?
İnternet hızı, ERP ve bulut bilişim ürünleri kullanımı gibi farklı dijitalleşme unsurlarının işletmelerin performansına yaptığı olumlu etkiler; bu alandaki politikaların tasarım sürecine önemli kanıtlar sunuyor. Bu bağlamda, çalışmanın bulguları doğrultusunda 5 politika önerisi ve 5 program önerisi de geliştirildi:
1-Öncelikle, KOBİ’lerin dijitalleşmesine yönelik bir ulusal strateji geliştirilmesini öneriyoruz. Strateji dahilinde, dijital teknolojilerin kullanımını artıracak ve firma kültürünün gelişimini sağlayacak hedef ve eylemler olmalı. Sektör, ölçek ve bölge gibi farklı özelliklere sahip KOBİ’ler için alternatif yaklaşımlar benimsenmeli.
2-KOBİ’lerin internete erişimi bir mesele olmaktan çıktı, hız ve kalite kritik hale geldi. Bunun için fiber altyapısının yaygınlaştırılması büyük önem taşıyor. Ayrıca, 5G yatırım sürecinin başlatılması gelecek adına önemli bir ihtiyaca yanıt verecek. Siber güvenlik ve Avrupa Yeşil Mutabakatı ile ilgili farkındalığın artırılması ve standartlara uyum çalışmalarının başlatılması da gerekiyor.
3-Türkiye’nin dijitalleşme endekslerinde göreceli olarak en geride kaldığı alanlardan biri insan kaynağı… Dijital pazarlama, SEO, e-ticaret ve e-ihracat uzmanlığı, veri analistliği gibi alanlarda kitlesel beceri dönüşümü programlarının hayata geçirilmesi önem taşıyor.
4-Dijitalleşme çözümlerine yönelik ekosistem, bilişim şirketleri ve danışmanlık firmaları gibi çözüm sağlayıcılar, bankalar ve yatırım fonları gibi finansman sağlayıcılar, odalar ve kalkınma ajansları gibi destek sağlayan kurumlar ve çözümleri talep eden KOBİ’lerden oluşuyor. Bu ekosistem içindeki işbirliklerinin güçlendirilerek, dijitalleşmeye yönelik ihtiyaçların ortak yapılar tarafından karşılanması teşvik edilebilir.
5-“KOBİ e-ticaret stratejisi” hazırlanmalı ya da bu konu etrafl ıca ele alınmalıdır. Gümrük ve lojistik süreçlerinde kolaylaştırıcı düzenlemeler, müşteri bulma, lojistik, ödeme sistemleri geliştirme, uluslararası entegrasyon gibi konular kapsanmalı.
5 PROGRAM ÖNERİSİ
1-KOBİ Dijital Dönüşüm Destek Programı: KOBİ’leri dijitalleşmeye özendirmek amacıyla verilecek destek paketlerinin, akredite kurumlarda kullanılacak şekilde düzenlenmesi; başta ERP, bulut ve CRM yatırımları olmak üzere dijital çözüm satın alımlarının yanı sıra KOBİ’lere dijitalleşme yol haritası hazırlanması gibi çalışmalar kupon programları ile desteklenebilir.
2-Yüksek Hızlı Bağlantı Kuponu Programı: KOBİ’lere yüksek hızlı internet erişimlerinde kullanabilecekleri kuponlar sağlanabilir. 5G teknolojisi de dahil edilebilir.
3-KOBİ’ni Koru Programı: KOBİ’lerdeki siber güvenlik uygulamalarını teşvik edecek ve KOBİ’lerin bu konudaki bilgi düzeyini artıracak bir program hayata geçirilebilir.
4-E-ihracat/E- Ticaret Destek Programı: E-ticaret ve özellikle e-ihracat gönderilerinde lojistik maliyetlerin bir bölümünü desteklemeye yönelik bir programın hayata geçirilebilir, ortak altyapı niteliğindeki E-ihracat Lojistik Merkezleri desteklenebilir.
5-KOBİ’lerde Dijital Becerilerin ve İnsan Kaynağının Geliştirilmesi Programı: KOBİ yöneticilerine “Dijital İş İdaresi” eğitimleri sunulması, KOBİ’lerdeki dijital dönüşüm liderlerini yetiştirmeye yönelik “Dijital Dönüşüm Liderleri” projesinin model fabrikalar gibi yapılar üzerinden gerçekleştirilmesi ile dijitalleşme performansında fark yaratılabilir.
Politika ve program önerilerini nasıl geliştirdiniz? Dünyada benzer örnekler var mı?
Politika ve program önerilerini geliştirirken dünya genelinde özellikle pandemi döneminde hayata geçirilen politikaları inceledik. Avrupa Birliği 2030 yılı dijitalleşme hedefl erini Dijital Pusula adıyla belirledi. Avrupa’nın 2030 yılına kadar dijital dönüşümünü ele alan strateji; yetenekler, altyapı, kamu hizmetlerinin dijitalleşmesi ve iş dünyasının dijitalleşmesi bileşenleri etrafında şekilleniyor. Bu dört bileşen doğrultusunda; toplumun yüzde 80’inin temel dijital becerilere sahip olması, 20 milyon bilişim uzmanı yetiştirme, AB şirketlerinin yüzde 75’inin bulut ürünleri, yapay zeka, büyük veri kullanması gibi hedefl er yer alıyor. Güney Kore hükümeti ise COVID-19 krizinin başında KOBİ’lerin dijitalleşmesine yönelik bir süreç başlattı. Güney Kore KOBİ ve Startup Bakanlığı tarafından yürütülen bu süreç yatay ve sektör hedefl i politikaları içeriyor. Yatay politikalar, KOBİ’lerin dijital araçlara erişimini kolaylaştırmayı ve dijital hizmet pazarını büyütmeyi hedefliyor. Örneğin, KOBİ’lerin yaklaşık 3 bin Euro kadar olan dijital hizmet masrafl arının yüzde 90’ı destek kapsamında Bakanlık tarafından karşılanıyor.
Bulut kullanımının kat edeceği yol var
Türkiye’de dijital dönüşümün önemli enstrümanları olan yenilikçi teknolojilerin kullanımı dünyaya kıyasla hangi düzeyde?
• Türkiye’deki firmaların neredeyse tamamının internet erişimi bulunuyor. Türkiye bu alanda yüzde 95 ile AB ülkeleriyle benzer düzeyde. Ancak, Türkiye’de firmaların sadece yüzde 20’si yüksek hızlı genişbant kullanıyor.
• Türkiye’de firmaların bulut kullanımının kat edeceği yol var ve 2021 yılında yüzde 11 seviyesinde kaldı. Bu oran yüzde 36 olan AB ortalamasının oldukça gerisinde.
• AB ülkelerinde IoT kullanım oranı yüzde 28 seviyesindeyken Türkiye’de yüzde 21.
• Türkiye’de firmaların yüzde 28’i kurumsal kaynak planlama sistemleri (ERP) kullanıyor, AB ülkelerinde bu ortalama yüzde 36.
• Türkiye’de müşteri ilişkileri yönetim sistemlerinin (CRM) kullanım oranı yüzde 11 iken, AB ülkelerindeki firmaların oranı ortalama yüzde 33.
V-Hub, 50 bin KOBİ’ye dokunacak
Peki siz Vodafone olarak dijital dönüşüm sürecinde KOBİ’ler için hangi çözümlere odaklandınız, bu alandaki planlarınız neler?
• Dijital Tarım Projesi kapsamında ilk etapta kurulan 27 Dijital Tarım İstasyonuyla 12 bin 700 üreticiye hizmet vererek 57 milyon TL ekonomik katkı sağladık.
• Red Enerji ve Red Kontrol-Sosyal Mesafe Takibi çözümlerimizi sunduk. Enerji Takip çözümlerimiz sayesinde işletmelerin enerji tüketimlerini takip ederek, verimlilik artışı sağlarken maliyetlerini yüzde 30 azalttık.
• Vodafone Business olarak hem esnaf hem de KOBİ’ler için kapsamlı bir destek paketi hazırladık. Vodafone müşterisi olsun ya da olmasın, destek paketimizden yararlanmak isteyen tüm esnaf ve KOBİ’lere 3 ay süreyle ücretsiz Dijital Pazarlama Danışmanlığı hizmeti sunduk.
• Yeni dijital danışmanlık platformumuz V-Hub’ı bu hafta kullanıma açtık. KOBİ’lere “Dijital Beceriler ve Verimlilik”, “Dijital Güvenlik” ve “Uzaktan Çalışma” olmak üzere 3 farklı alanda hizmet vereceğiz. Ücretsiz hizmet vereceğimiz V-Hub platformu ile 1 yıl içinde 50 bin KOBİ’ye fayda sağlamayı hedefliyoruz. Vodafone olarak KOBİ’lerimizin dijitalleşme yolunda güvenilir danışmanları, iş ortakları olmayı hedefliyoruz.