TBMM Genel Kurulu, Meclis Başkanvekili Nimetullah Erdoğmuş başkanlığında, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı 2023 Yılı Bütçesini görüşmek üzere toplandı. Genel Kurul’da, siyasi parti gruplarının, bütçe üzerine yaptığı konuşmaların tamamlanmasının ardından, bakanların bütçe sunumuna geçildi.
BAKAN NEBATİ, SUNUM YAPTI
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, bakanlığının 2023 Yılı bütçesinin sunumunu yaptı. Bakan Nebati, Türkiye Cumhuriyeti tarihinden bahsederek, “Gücünü tarihinden, bu toprakların irfanından ve milletinden alan bizler için, hiçbir zorluk ilerleyişimize asla engel olamaz” değerlendirmesinde bulundu.
‘SON YÜZYILIN EN ZORLU DÖNEMİNİ GERİDE BIRAKTIK’
Bakan Nebati, 2020 ve 2021’deki salgının üzerine 2022 yılında eklenen, Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte belki de son yüzyılın en zorlu döneminin geride bırakıldığına dikkat çekerek, “Bu dönemde ABD ve Avrupa’da enflasyon neredeyse son yarım asrın en yüksek seviyesine çıkmıştır. Yüksek enflasyon nedeniyle para politikaları sıkılaşırken, finansman maliyetleri artmış ve resesyon beklentileri güçlenmiştir. Böylece, 2022’de küresel büyümenin yüzde 3,2’ye gerilemesi öngörülüyor” açıklamasında bulundu.
‘TÜRKİYE, DÜNYANIN EN BÜYÜK 11’İNCİ EKONOMİSİ OLMUŞTUR’
Türkiye ekonomisinin; salgına, jeopolitik risklere ve savaşa rağmen sergilediği güçlü büyüme ile ne denli sağlam temeller üzerinde yükseldiğini tüm dünyaya bir kez daha gösterdiğini vurgulayan Bakan Nebati, “Satın alma gücü paritesine göre 2002’de 730 milyar dolar olan GSYH 2021’de 2,95 trilyon dolara çıkmıştır. Türkiye bu dönemde 7 basamak yükselerek dünyanın en büyük 11’inci ekonomisi olmuştur. Kişi başına gelirde gelişmiş ülkelerle aramızdaki makas kapanmakta olup kişi başına gelirimiz AB ortalamasının yüzde 72’sine ulaşmıştır” yorumunda bulundu.
Üretim ve istihdam kapasitesini artıran Türkiye’nin, 2021 yılında yüzde 11,4 ile G20 ülkeleri arasında en hızlı büyüyen ülke olduğunu belirten Bakan Nebati, “Ülkemiz bu güçlü performansını 2022 yılında da sürdürmüş; ilk üç çeyrekte yüzde 6,2 ile dünya ortalamasının oldukça üzerinde büyümüştür” dedi.
‘TÜRKİYE BU SÜREÇTE NELER BAŞARDI?’
Bakan Nebati, Türkiye’nin, bu zorlu süreçte ‘neler’ başardığını değerlendirerek, “Tam 9 çeyrektir kesintisiz büyümeyi başardı. Daha da güzel olanı; makine-teçhizat yatırımlarının 12 çeyrektir artmaya devam etmesidir. 2022 yılında yüzde 5 büyüme performansıyla Türkiye, OECD ve G-20 ülkeleri arasında en üst sıralarda yer almaya devam edecektir” ifadelerini kullandı.
Nebati, istihdamı artırmanın kendileri için hayati önem taşıdığını belirterek, “Gayretlerimizin meyvesini aldığımızı görüyoruz. Salgın sonrası dönemde sağladığımız istihdamla ülkemiz birçok ülkeden pozitif yönde ayrışmaktadır” dedi.
‘İSTİHDAM TARİHİ ZİRVEYİ GÖRDÜ’
Bakan Nebati, ilk on ayda istihdam artışının, 1 milyon 227 bin kişi olduğunu belirterek, “Ekim itibarıyla istihdam 31,2 milyon seviyesiyle tarihi zirveleri görmüştür” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Nebati, ihracatın, Kasım ayı itibarıyla yıllık 253 milyar doları aşarak, Cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesine ulaştığını belirterek, “Ayrıca; turizmde de ayrı bir başarı hikayesi yazıyoruz. Türkiye, en çok ziyaretçi çeken 4’üncü ülke konumundadır. 2022 yılında 51 milyonun üzerinde ziyaretçi ve 46 milyar dolar turizm geliri bekliyoruz” dedi.
‘OLUMSUZ YANSIMALARIN FARKINDAYIZ’
İthalatın ise yüksek enerji fiyatları sonucunda yıllık 360 milyar dolara ulaştığını açıklayan Bakan Nebati konuşmasına şöyle devam etti:
“Cari açık, ihracat ve turizmin önemli katkısına rağmen, enerji ve altın ithalatına bağlı olarak artmıştır. Ekim itibarıyla cari açık yıllık 43,5 milyar dolar gerçeklemiştir. Ancak, enerji ve altın hariç cari işlemler 49 milyar dolar fazlaya ulaşmıştır. Güçlü büyümeye rağmen enerji ve altın hariç cari fazladaki artışın sürmesi, Türkiye Ekonomi Modelimiz sayesinde elde ettiğimiz bir kazanımdır. Cari dengeyi kalıcı olarak iyileştirmek en önemli önceliklerimizdendir. Ancak hepimiz, enerjide dışa bağımlı olmanın cari işlemler dengesindeki olumsuz yansımalarının farkındayız.”
‘YÜKSEK ENFLASYON, ÜLKELERİN BAŞLICA SORUNU’
Bakan Nebati, yüksek enflasyonun sebep olduğu tüm sorunların farkında olduklarını ve enflasyonla mücadeleyi en önemli öncelik olarak gördüklerini belirterek, “Enflasyon bugün istisnasız tüm ülkelerin başlıca sorunu. Emtia fiyatlarındaki yüksek seyir, tedarik zincirlerindeki aksamalar ve arz kısıtlamaları tüm dünyada yüksek enflasyona neden oldu. Bu süreçte ülkemizde de enflasyon görünümünde belirgin bir bozulma yaşadık. Bizler, enflasyonla mücadelemizi üretim ve yatırım daralmasına, istihdam kayıplarına yol açmadan insan odaklı yaklaşımla sürdürmeye devam ediyoruz” diye konuştu.
‘YILLIK ENFLASYON KASIM AYINDA GERİLEMEYE BAŞLADI’
Vatandaşların, enflasyona karşı alım güçlerini korumak için gelir ve harcama politikalarını son derece etkin bir şekilde kullandığını vurgulayan Bakan Nebati, “Yıllık enflasyon, kasım ayındaki zirvesinden gerilemeye başlamıştır. Kur Korumalı Mevduat ve Katılma Hesapları ve diğer politikalarımız sayesinde Türk lirasında sağladığımız istikrarlı seyir bu sonucun alınmasında etkili olmuştur” değerlendirmesinde bulundu.
‘ENFLASYONDA HER AY DÜŞÜŞLER GERÇEKLEŞECEK’
Bakan Nebati, enflasyonun her ay düşüşe geçeceğini açıklayarak, “Önümüzdeki dönemde, küresel emtia fiyatları, döviz kuru gelişmeleri ve beklentilerde görülecek iyileşmelerle birlikte gerek tüketici gerek üretici enflasyonunda düşüşler devam edecektir. Her ay bu düşüşler gerçekleşecek” dedi.
Bankacılık sektörüne de değinen Bakan Nebati, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Güçlü sermaye yapısı ve yüksek aktif kalitesi ile KOBİ’ler başta olmak üzere reel sektörümüze kaynak sağlamaya devam ediyor. Kredilerin üretken alanlara yönlendirilmesi ve amacına uygun şekilde iktisadi faaliyetle buluşması selektif kredi politikamızın odağını oluşturmaktadır. Bu yaklaşımımızla, imalat sanayi ve ticaret sektörlerini önceliklendirdik. Bu yıl gerçekleşen ticari kredi artışının yüzde 35’i imalat sanayiden, yüzde 19’u ise ticaret sektöründen kaynaklanmıştır. Selektif kredi politikamız sonucunda, KOBİ kredileri uzun dönem ortalamasının 3,5 katından fazla artarak, ticari kredilerin sürükleyicisi olmuştur.”
2022 yılında zorlu küresel finansal koşullara rağmen Kur Korumalı Mevduat (KKM) ve Katılma Hesaplarının, Türkiye’de finansal istikrarın korunmasında son derece etkin bir rol oynadığını aktaran Bakan Nebati, “Kur Korumalı Mevduat ile döviz kurlarında oynaklığı azaltmayı, TL’ye olan güveni artırmayı, finansal istikrarı güçlendirerek sürdürmeyi ve vatandaşlarımızın tasarruflarını kur dalgalanmalarına karşı korumayı hedefledik ve bunu da başardık. Şu an, 2,2 milyon mudimiz yaklaşık 1,5 trilyon liralık tasarrufunu bu hesaplarda değerlendirmektedir” diye konuştu.
KKM’NİN EKONOMİYE FAYDALARI
Yapılan tüm eleştirilere rağmen, KKM’nin finansal sisteme ve ekonomiye ne denli büyük faydalar sağladığına dikkat çeken Bakan Nebati, “Altını çizmek isterim ki bir uygulamayı değerlendirirken, onun sadece maliyetine odaklanırken, katkılarını göz ardı etmek, kesinlikle objektif bir değerlendirme değildir. Ayrıca, bütün yıl boyunca dilinize pelesenk ettiğiniz KKM’nin maliyeti giderek azalıyor. Ocak-Ekim döneminde KKM’ye bütçeden 91,6 milyar TL harcama yapılırken, kurdaki istikrar ile kasım ve aralıkta şu ana kadar bütçeden herhangi bir aktarım yapılmamıştır. Bu kapsamda, 2022 yılında 276,8 milyar TL vergi gelirinden vatandaşlarımız lehine vazgeçtik.” dedi.
MASAK’IN FAALİYETLERİ
Bakan Nebati, Mali Suçları Araştırma Kurulu’nun (MASAK) faaliyetlerine de değinerek, “Suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanının önlenmesi için çalışmalarını aralıksız sürdürüyor. Bu yıl suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi kapsamında, 20 bini aşkın kişi hakkında araştırma yapılmıştır. Ayrıca, terörizmin finansmanı kapsamında 66 gerçek kişi ve 14 kuruluşun malvarlıkları dondurulmuştur” açıklamasında bulundu.
Bakan Nebati, 2002’de yüzde 43,2 olan faizin bütçe içindeki payının, 2022 yılı başlangıç bütçesinde yüzde 13,7 olarak öngördüklerini belirterek, “Yıl sonunda bu oranın da altında kalarak, yüzde 10,5’e gerilemesini bekliyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
2024 yılından itibaren bütçenin faiz dışı fazla vermesini de beklediklerini bildiren Bakan Nebati, “Doğal gaz ve elektrik sübvansiyonlarımıza 2023 yılı bütçesinden öngörülen kaynak 530 milyar TL’dir. 2023 yılı bütçemizle de 85 milyon vatandaşımızın her daim yanında olmayı sürdüreceğiz” dedi.
Bakan Nebati, Ocak-Kasım döneminde 1,2 milyon çiftçiye 165 milyar TL’lik ‘Hazine Faiz Destekli Kredi’ kullandırdıklarını aktararak, “Sağladığımız bu desteğin yıl sonunda 10,5 milyar TL’ye ulaşmasını bekliyoruz. 2023 yılında ise bu kapsamda 21,5 milyar TL tutarında ödenek ayrılmıştır. Tarımsal sulama birliklerinin güneş enerjisi yatırımlarına yüzde 100’e kadar faiz desteği sağladık” açıklamasında bulundu.
Bakan Nebati, Ocak-Kasım döneminde 300 bini aşan esnaf ve sanatkara 72 milyar TL’lik ‘Hazine Faiz Destekli Kredi’ kullandırdıklarını da hatırlatarak, “Bu kapsamda 2023 yılında 11 milyar TL ödenek ayrılmıştır. Ayrıca, genç girişimcilerimize yönelik ‘Hazine Faiz Destekli Kredi’lerdeki sıfır faizli kredi limitini 300 bin liraya, yaş sınırını da 35’e yükselttik” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Nebati, Ocak ayında yüzde 25 olan TL cinsi sabit faizli borçlanmanın maliyetinin, kasımda yüzde 11’e gerilediğini bildirerek, “2023 yılı Hazine Finansman Programında, borçlanmanın ağırlıklı olarak TL cinsinden yapılması ve yurt içi döviz cinsi borç stokunun azaltılmasını hedefliyoruz” dedi.
Bakan Nebati, Merkez Bankası toplam brüt rezervinin yıl sonundaki 111 milyar dolar seviyesinden bugün 125 milyar dolara yükseldiğini de aktardı.
EYT AÇIKLAMASI
Bakan Nebati, Emeklilikte Yaşa Takılanlar ilgili de, “EYT ile ilgili çalışmayı da tüm paydaşların görüşlerini dikkate alarak titizlikle yürütüyoruz. Çalışmanın detayları Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından zamanı gelince kamuoyuna açıklanacaktır” açıklamasında bulundu.