MİTHAT YURDAKUL- Dünyada ve Türkiye’de kadınların ekonomideki payı artarken, kadın girişimcilere yönelik destekler de büyüyor. Bu kapsamda Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) ve Kredi Garanti Fonu (KGF) desteğiyle finansmana daha kolay ulaşmak mümkün. Finansman desteklerinde ihracatçı kadınlara öncelik tanınırken, çiftçilikle uğraşan kadınlar da üretim için çeşitli kuruluşlardan katkı alabiliyor. Bankalar da kadın girişimciler için hazırladıkları avantajlı kredi paketleri ile üretime kaynak sağlıyor. KOSGEB’in girişimcilik eğitimlerini 2019 yılında online ortama taşımasıyla, geleneksel girişimci eğitimi alanların yüzde 40.5’ini, ileri girişimci eğitimi alanların da yüzde 36.6’sını kadınlar oluşturdu. İleri Girişimci Desteği ile 18 bin işletmeye 1.5 milyar TL destek sağlanırken, bu destek içerisinde kadınların oranı yüzde 25 oldu. Geleneksel girişimci desteğinde 42 bin işletmeye 335 milyon TL destek verilirken, bu desteğin içerisinde kadınların oranı yüzde 42’ye ulaştı.
İş kurana 50 bin TL
KOSGEB Kadın Girişimci Desteği programı ile, kendi işini kuran kadın girişimcilere 50 bin TL destek veriliyor. Programdan yararlanmak için herhangi bir eğitim şartı aranmıyor. KOSGEB’in kadın girişimcilere destek şartları ise şöyle:
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
18 yaşını doldurmuş olmak n Küçük ölçekli işletme kurma danışmanlığı desteği programını tamamlayıp bunu belgelemek
Daha önce KOSGEB ’den hibe almamış olmak
18 yaş üstü kadınların genç girişimci geliştirme programını bitirmesi
Açılacak iş yerinin 3 yıl boyunca faaliyette bulunması
Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi’ne kayıt yaptırmış olma
İnternet üzerinden veya KOSGEB’e giderek yüz yüze başvuru talebini iletme.
KADIN ÇIFTÇILERE DESTEK YAĞIYOR
Tarım Ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu da çiftçilik ile uğraşan girişimci kadınlar için projenin yüzde 70’ine kadar hibe sağlıyor. Çiftçilik dışında et imalatı, arıcılık, süt imalatı, mantar üretimi gibi alanlarda da bu destekten yararlanılabiliyor. Çiftçilik için yeterli sermayesi bulunmayan kadınlar, Avrupa Birliği (AB) tarafından aday ve potansiyel aday ülkelere destek olmak amacıyla oluşturulan, Katılım Öncesi Yardım Aracı IPARD üzerinden de destek alabiliyor. Ayrıca Ziraat Bankası da tarım alanındaki kadın girişimci sayısının artırılması, kadınların tarımsal üretime yönelik yatırımlarının ve faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla kadın çiftçilere 500 bin TL’ye kadar kredi imkanı sağlıyor. Süt hayvancılığı, besicilik, arıcılık, et tavukçuluğu, serada sebze üretimi, tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği kapsamında; canlı hayvan alımı, basit sera yapımına yönelik inşaat harcamaları, traktör dışındaki makine-ekipman alımları, kiralık işletmeler için kira ücretine ve diğer işletme giderleri için desteklerden yararlanılabiliyor.
Kredide garanti şemsiyesi
Kredi kullanarak iş kurmak ya da işini büyütmek isteyen kadınlar, Kredi Garanti Fonu güvencesinden de yararlanabiliyor. Bu kapsamda, bir iş fikrine dayalı olarak faaliyet gösteren ve faaliyet süresi en fazla 2 yıl olan işletmelerin kullanacakları kredilere kefalet sağlanıyor. KGF’ye ortak olan bankalar ile bu bankaların hakim ortak olduğu finansal kiralama şirketleri veya KGF’ye ortak olan, yetkili finansal kiralama şirketleri ve finansman şirketleri üzerinden bu destekler kadın girişimcilere ulaştırılıyor. Bu kapsamda, işletme kredilerinde vade azami 5 yıl olup, anapara ödemesiz dönem ise 1 yıl. Yatırım kredilerinde ise vade 10 yıla kadar çıkarken, anapara ödemesiz dönem, azami 3 yıl. Kredide kefalet üst limiti de 2.5 milyon TL olarak uygulanıyor. Kredilerin yüzde 90’ına kefalet sağlanıyor. Bankalar kefalet mektubu talebi sırasında, yararlanıcılardan her bir kefalet kullandırımı için bir defaya mahsus olmak üzere, kefalet tutarı üzerinden onbinde üç oranında peşin olarak kefalet komisyonu tahsil ediyor. Kredi kefaletinde başvuru şartları ise şöyle:
Yararlanıcının KOBİ vasfına haiz gerçek veya tüzel kişi işletme olması,
Kadın Girişimcinin 55 yaşını aşmamış gerçek kişi kadın şahıs işletmesi veya hisseleri toplamının en az yüzde 50’si söz konusu yaş sınırını aşmamış kadınlara ait olan tüzel kişi işletme olması,
Yararlanıcının başvuru tarihi itibarıyla faaliyet süresinin kuruluş tarihine göre 2 yılın altında olması,
Yararlanıcının en az ilkokul mezunu olması.
Bankalar kanalıyla (https:// kefalet.kgf.com.tr) üzerinden web ortamında başvuru yapılması.
Girişimde Kadın Gücü
Girişimde Kadın Gücü Projesi de kadın girişimciler için önemli fırsatlar arasında. Girişimde Kadın Gücü Projesi; Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) yürütücülüğünde, Türkiye İş Bankası desteği ve Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadının Güçlenmesi Birimi (UN Women) iş birliğinde, Türkiye’de sektör ve bölge fark etmeksizin çalışmakta olan girişimci kadınların desteklenmesi amacıyla 2021 yılında hayata geçirildi. Proje temel olarak, kadın girişimcileri piyasanın zorlu koşullarından korumayı hedefliyor. Dijitalleşmenin iş yapış biçimlerinde yol açtığı köklü değişimi ve hemen ardından gelen Kovid-19 pandemisinin iş gücü piyasası üzerindeki olumsuz etkilerini en çok hisseden sosyal grupların başında kadınlar geliyor. Özellikle kadınların daha fazla yer aldığı sektörlerde görülen negatif etkiler, girişimci kadınlara yönelik desteklerin yetersiz kalması ve kadınların iş hayatlarının yanı sıra sosyal hayatlarında da üstlendikleri ek sorumluluklar mevcut kırılganlığın daha da artmasına neden oluyor. Bu süreçte TÜRKONFED ve UN Women’ın da dahil olduğu sivil toplum kuruluşlarının araştırmaları, kadınların iş dünyasında yaşadıkları zorlukları tüm yönleriyle ortaya koydu. Girişimde Kadın Gücü Projesi buradan yola çıkarak, Türkiye’nin farklı bölgelerinde sektör ve ölçek fark etmeksizin girişimci kadınların hızla değişen dünyaya adapte olmasını sağlamak amacıyla tasarlandı. Proje kapsamında girişimci kadınlara dijitalleşme, e-ihracat, pazarlama gibi teknik konularda çevrim içi ve yüz yüze eğitimler verilecek, mentorluk desteği sağlanıyor. Piyasada etkin olan kurumlarla network geliştirme, kadınların ürünlerini sergileyebilecekleri ve bir araya gelebilecekleri kanalların oluşturulması da yürütülecek çalışmalar arasında yer alıyor. Proje kapsamında kadınlara verilen eğitimler arasında şunlar da var:
Şirket kuruluşu
Vergilendirme süreçleri
Girişimin marka yolculuğu
Kurumsallaşma ve insan kaynakları yönetimi
İş hukuku ve opsiyon haklar
Dış ticaret
Satın alma ve tedarik yönetimi
Kalite yönetimi ve süreç geliştirme.
Bankalar da kadın girişimciler için pek çok kredi desteğini devreye alıyor. Bazı bankaların halihazırda kadın girişimciler için sağladığı destek ve kredi olanakları şöyle:
İş Bankası: İşini büyütmek, daha da ileriye taşımak isteyen gerçek kişi kadın tacirlere, yüzde 51 hissesi kadın ortaklara ait firmalara ya da üst düzey yönetici pozisyonlarından en az bir tanesi kadın yöneticiden oluşan ve en az yüzde 20 kadın ortaklığı bulunan kadın işletmelere işleriyle ilgili her türlü ihtiyaçları için finansman desteği sağlıyor. İş Bankası ile TÜRKONFED iş birliği ve UNWOMEN paydaşlığında yürütülen Girişimde Kadın Gücü Projesi kapsamında, Türkiye’nin farklı bölgelerinden sektör ve ölçek fark etmeksizin girişimci kadınların değişen dünyanın dijitalleşmesi süreçlerine daha hızlı ayak uydurmalarını sağlamak amacıyla eğitim, mentorluk, gibi programlarla desteklenmesi, piyasada etkin olan kurumlarla network geliştirmelerinin sağlanması ile ürünlerini sergileyebilecekleri ve bir araya gelebilecekleri kanallar sağlanıyor.
Garanti BBVA: Kadın girişimcilere yönelik faaliyetler, 15 yıldır “finansman sağlama”, “cesaretlendirme”, “eğitim” ve “yeni pazarlara açılma” olarak 4 temel başlıkta ele alınıyor. Kadın girişimcilere özel ilk finansman desteği 2006 yılında “Kadın Girişimci Destek Kredisi” ile verilmeye başlandı. Kadın Girişimci Destek Kredisi kapsamında, Uluslararası Finans Kurumu (IFC) ile kadın girişimcilere özel Türkiye’nin ilk sosyal bono ihracını gerçekleştirildi. 75 milyon dolarlık sosyal bono ile kadın girişimcilere işletme sermayesi olarak kullanmak üzere 36 aya varan vadelerle 450 bin TL’ye kadar finansman sağlanıyor. Kredi koşullarıyla ilgili banka şubelerinden bilgi alınabiliyor.
Halkbank: Kadın Girişimci Kredisi ile bir iş fikrine dayalı olarak ilk defa iş kuracak ya da işini kurmuş olan kadın girişimcilerin finansmana erişimlerinin kolaylaştırılması, cesaretlendirilmesi ve teşvik edilmesi amaçlanıyor. Kadın girişimcilerin kullanabileceği azami kredi limiti; işini kurmuş olan kadın girişimciler için azami 150 bin TL, yeni iş kuran kadın girişimciler (6 aydan kısa süredir faaliyette bulunan) için azami 100.000 TL olarak uygulanıyor. Kadın girişimcilere azami limitler dışında; asgari 5 bin TL Ticari KMH (Dost Hesap) ve asgari 5 bin TL limitli Paraf Üreten Kadın Kredi Kartı ürünleri sunuluyor.
QNB Finansbank: QNB Finansbank ile Türk Eximbank arasında imzalanan protokol kapsamında “Kadın Girişimci İhracat Destek Kredisi” ile kadın ihracatçılara destek sağlanıyor. Kadın girişimcilerin başvuruları Eximbank tarafından öncelikli olarak değerlendiriliyor. Kadınlar, hem Türk Lirası hem döviz cinsinden kullanılabilecekleri bu kredilerde, avantajlı faiz oranlarından faydalanabilecekler. İhracat yapan, hakim ortağı ya da ortaklık payının yüzde 50 ve üstü kadın olan girişimciler krediye başvurabiliyor. TL kredilere KOBİ niteliğindeki girişimciler başvurabilirken, döviz kredilerinde ise KOBİ olma şartı aranmıyor. Her bir kadın girişimci (grup şirketleri/şubeler dahil tek firma kabul edilerek) en fazla 100 bin TL ve 500 bin euro/dolar kredi kullanabiliyor. Kullanılabilecek kredinin üst limiti, firmanın kredi değerlendirme sonucuna göre belirleniyor.
Türk Eximbank: QNB Finansbank aracılığıyla kadın ihracatçıların döviz kredilerinde sağlanan 0,25’lık indirim, Türkiye İş Bankası, Garanti BBVA ve Türk Ekonomi Bankası’nı da kapsayacak şekilde genişletildi. Türk Eximbank’ın Dünya Bankası fonundan sağladığı 500 milyon euro kaynağın yüzde 10’u kadın katılımı bulunan ihracatçı firmalara kullandırılıyor. Azami 2 yılı geri ödemesiz azami 8 yıla kadar işletme sermayesi veya yatırım amaçlı kullandırılabilecek kredide kadın katılımı sağlayan firmalara, 0,10 puan faiz indirimi uygulanıyor. Ayrıca Asya’nın kalkınması ve gelişmesi için faaliyet gösteren sürdürülebilir gelişimi destekleyen Asya Altyapı Yatırım Bankası (AIIB) kaynağından sağlanan 250 milyon dolarlık kaynağı yüzde 5’i yine kadın ihracatçılara tahsis edilmiş durumda.
E-ticarete kadın katkısı
Yapı Kredi: Yalnızca kadın tacirler veya yüzde 51 ve üzeri hissesi kadın ortağa ait firmalara özel olarak kullandırılan “kadın girişimci kredisi” ile kadın müşterilerin kısa ve orta vadeli işletme sermayesi ihtiyacı, kredi dosya masrafında yüzde 50 indirim imkanı ile sunuluyor. Eşit taksitler halinde ayda bir, 3 ayda bir, 6 ayda bir ve 3 aya kadar ödemesiz seçenekleriyle Kadın Girişimci Kredisi kullanılabiliyor, 36 aya kadar vadelendirebiliyor. Yapı Kredi ayrıca, Hepsiburada ile “Girişimci Kadınlara Teknoloji Gücü” programı yürütüyor. Anlaşma kapsamında şirket sermayesinin yüzde 51’i kadın girişimcilere ait olan işletmelere;
Hepsiburada’da satışlar üzerinden alınan komisyonlarda Hepsiburada tarafından belirlenen kategorilerde %75’e varan komisyon indirimi,
Kampanya alanlarında öncelikli gösterim hakkı,
Sponsorlu ürünler reklamlarında kullanılacak 500 TL’lik hediye çeki
30 bin TL değerinde 2 adet reklam banner desteği,
500 ürüne kadar ücretsiz fotoğraf çekimi desteği,
Stok ve fiyat entegrasyonu desteği,
Ücretsiz çevrimiçi e-ticaret eğitimleri ve mentorluk desteği sağlıyor.
Akbank: Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) – Kadın İşletmelerine Finansman ve Danışmanlık Desteği Programı kapsamında 100 milyon dolar EBRD kaynağı ve yüzde 80 KGF teminat desteği ile yönetim sorumluluğunun bir kadında veya çoğunluğu kadınlarda olan KOBİ’lerin yararlanacağı “Kadın KOBİ Paketi” sağlanıyor.
Denizbank: Bankanın; kadın girişimcilerin ekonomik yaşam döngülerine destek olabilmek amacıyla, Kadın İşletmelerine Finansman ve Danışmanlık Desteği Programı kapsamında Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası (EBRD) kaynağıyla, Kredi Garanti Fonu (KGF) ile 30 Mart 2023’e kadar geçerli protokolü bulunuyor. Buna göre, firma yönetim ve faaliyetlerinde aktif katılımı bulunan kadın imalatçı-ihracatçı müşterilere 9,6 milyon TL’ye, diğer kadın işletmelerine ise 5 milyon TL’ye kadar KGF kefaleti sağlanıyor. Kefalet oranı yüzde 80 olurken. işletme kredilerinde 12 ay ödemesiz dönem dahil azami 60 ay, yatırım kredilerinde 36 ay ödemesiz dönem dahil azami 120 ay vade sağlanıyor, KGF kefalet bakiyesi üzerinden yüzde 1 komisyon alınıyor.