Hasan COŞKUN

Makine sektöründe dijitalleşme, otomaston ve robotik uygulamalarla verimlilik artışının konuşulduğu Sakarya Makine Sohbetleri’nin dördüncüsü yapıldı. Premier Inn Hotel’de yapılan toplantıya; Sakarya Makina İmalatçıları Birliği (SAMİB) ve Doğu Marmara Makina İmalatçıları İhtisas OSB (DOMİ- OSB) Başkanı Turgay Çelik, SAMİB Kurucu Başkanı Metin Kar, Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Yönetim Kurulu Üyesi Günay Güneş, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Yaşam Boyu Eğitim Merkezi Müdürü Doç. Dr. Barış Boru, Makina İmalatçıları Birliği (MİB) ve Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) Yönetim Kurulu Üyesi Fatih Kar, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Robot Teknolojileri ve Akıllı Sistemler Uygulama Araştırma Merkez Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Gökhan Atalı ile makine sektöründe üretim yapan firmaların sahipleri ve temsilcileri katıldı. Toplantının açılış konuşmasını yapan DÜNYA Gazetesi Başdanışmanı-Yazar Dr. Rüştü Bozkurt, dijital teknolojiyi reddetmenin mümkün olmadığını belirterek, “Sakarya’da makine sanayinde çok önemli gelişmeler var. Biz de buna tanıklık ediyoruz” dedi.

NE DEDİLER?

Örnek ve öncü olalım istiyoruz

TURGAY ÇELİK / SAMİB-DOMİOSB BAŞKANI

Sakarya’da gerçekten çok özel ve güzel işler yapıyoruz. Bu tesadüf değil. Makine sektöründe kümelendik, Türkiye’de örnek bir gelişme sergiliyoruz. Dolayısıyla SAMİB üyesi ve sanayici arkadaşlarımızın çok çok farklı alanlarda çok başarılı işler yaptıklarını ve başarılara imza attığını görüyoruz. Bunu yaparken de yaptığımızı, gücümüzü ve potansiyelimizi bu ilin dışına da aktararak örnek ve öncü olalım istiyoruz. Sakarya hem bir tarım kenti hem de sanayi kenti. Güçlü bir makine sektörü var. Dolayısıyla rehavete kapılmadan sürdürülebilir büyüme ile en iyi olmayı hedefl iyoruz. Farkındalık oluşturarak makine sektörüne katkı sağlamaya yönelik adımlar atmaya devam edeceğiz.

Makineci her talebe cevap veriyor

METİN KAR / SAMİB KURUCU BAŞKANI

Makine, birçok parçanın ve parçacıkların bir araya gelmesiyle oluyor. Yapay zekânın da içinde olduğu çok sayıda parçadan oluşan, bünyesinde mekaniği olan, hidrolik pnömatik ve yazılımları olan bir bütün ama bazı makineleri de ihtiyaçlar doğrultusunda dijitalleştirerek geliştirmek gerekiyor. Ama genel olarak şunu söyleyebilirim. Sakarya’daki makineciler her talebe cevap verebiliyor, her standartta makine üretebiliyor ve hızla yüksek kaliteli ve dijitalleşmiş makinelere geçiyor.

Odaklanmamız gereken konulardan biri dijital ikiz

MUHAMMED RAŞİT CESUR / ARVASİS GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

Dijitalleşmek istiyorsak dijitalleşmek istediğimiz ürün veya makine noktasında bu nesnenin önce bir dijital ikizini oluşturmamız gerekiyor. Odaklanmamız gereken en önemli konulardan bir tanesi dijital ikiz. Bir makinenin önce doğasına özgü fiziksel ve matematiksel modelinin ortaya konması gerekir. Bunun yanında fiziksel ve matematiksel olarak modellenemeyen veya ölçülemeyen bazı konularda da yapay zekâ makine öğrenmesi gibi yardımcı yöntemlerin hangilerinin nasıl kullanılacağının belirlenmesi gerekir.

Makinecilerimiz çok ciddi bir yol almış

DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN ATALI / SUBÜ, ROBOT TEKNOLOJİLERİ ARAŞTIRMA MERKEZ MÜDÜRÜ

Makinecilerimiz işin pratik kısmında zaten çok ciddi bir yol almış. Ama yeni teknolojilerin, dijitalleşmenin sanayiye entegrasyonu için üniversite ile işbirliği bu süreçte çok önemli. Sakarya’da zaten makine sektöründe ciddi bir sinerji oluşmuş durumda. İyi bir fırsat yakaladı ve hızlı bir büyüme trendinde. Sakarya’da makine sektöründe hareketlenme hızla gelişiyor ama bu süreçte üniversite sanayi işbirliği çok daha fazla artırılırsa sonuca daha hızlı varılacağını düşünüyorum.

Yazılımları yapacak gücümüz var

EMRE BEŞİR / TİO OTOMASYON GENEL MÜDÜRÜ

Makineyi çalıştırmak aslında fonksiyonel değil, önemli olan o makineyi vereceği arızayı önceden tespit edip planlı bakıma sokabilmek. Böylelikle makine hiç durmadan çalışabilmesi gerekir. Makinelerde eksiklikler nelerdir diye soracak olursak yazılım anlamında çok kritik eksiklerimiz var. Bütün veri tabanının toplanıp, arıza sistemlerinin raporlanması gerekir. Ama çoğu makineci bunları yapmıyor. Makineciler ihtiyaçlarını tam tarif ederse yazılımları yapacak gücümüz var bizim.

Alanımızda doğrusunu yapmaya çalışıyoruz

GÜNAY GÜNEŞ / OSBÜK YÖNETİM KURULU ÜYESİ

Biz üreten sanayiciler olarak kendi alanımızda en doğrusunu yapmaya gayret ediyoruz. İş dünyası olarak Sakarya Üniversitesi ve Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi ile işbirliğinin inanılmaz faydalı süreçlerini yaşıyoruz ama bu da her iki tarafın istemesiyle ve iradesiyle oluyor tabii. Her iki üniversitemizle iyi düzeyde çalışıyoruz ve projeleri hayata geçiriyoruz. Sakarya olarak bu bölgenin atağa kalktığını ve sektörümüz adına da ciddi hamleler yaptığını herkese duyurmaya çalışıyoruz. Hem Türkiye’de hem de Türkiye dışında.

Makinenin fonksiyonuna yönelik fiyat hesaplanmalı

ÖNDER CUROĞLU / YÖN PROSES GENEL MÜDÜRÜ

Filtrasyon ve proses çözümleri konularında bugüne kadar bir çok firmaya danışmanlık ve sonrasında anahtar teslim olarak bir çok tesis tamamladık. Makineciler, ihtiyaçlarına göre makinenin fonksiyonuna yönelik bir fiyat hesaplaması yapmalılar, parasal açıdan değerlendirme yaparak makineye bakmamalılar. İhtiyacı belirlemeden ihtiyaca göre fiyat çıkarmadan makineye dijitalleşme getiremezler. Önce makinenin fonksiyonuna yönelik bir fiyat hesaplaması yapılmalı, doğru olan yol budur.

Dijitalleşme, hedefl erin takibini sağlıyor

ALİ İHSAN GÜNEŞ / FGİ YÖNETİM KURULU ÜYESİ

Avrupa’da bulunan birçok global şirketlerin tesislerini gezdik ve şirketimizin çıtasını ona göre belirledik. Dijitalleşme sayesinde veri işleme ve özellikle veri sapmalarını daha erkenden görerek müdahale edebiliyoruz. Dijitalleşme, şirkete konulan hedefl erin aşama aşama gerçekleşme süreçlerinin yakından takip edilmesine olanak tanıyor. Türkiye’de ve Avrupa’da sektörümüzdeki KOBİ düzeyindeki şirketler arasında oldukça iyi bir pozisyonda olduğumuzu birçok dış kaynaklardan duyuyoruz.

Dijitalleşmeyi daha yukarılara çekmeliyiz

ORÇUN ÇAKMAK / ÇAKMAK VİNÇ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

Dijitalleşmeyi orta ileriye doğru değil daha yukarılara çekmemiz lazım. Biz endüstri 4.0 uygulamasını 5 yıldır tecrübe ediyoruz. Türkiye’de denedik. Firmaların dijitalleşmesi düşünüldüğü kadar karmaşık şeylerden de oluşmuyor açıkçacı. Yapay zekâ biraz daha olayı pratikleştirmede veya uygun fiyata getirilebilirse olur diye düşünüyorum. Evet, dünyada bu yönde bir teknolojik gelişme var ve bu gelişmeye de uyum göstermek zorundayız. Hem makine üretiminde hem makinelerin ürettiği ürünlerde buna ihtiyacımız var.

Dijital uyum fabrikalardan başlar

SİNAN CİNOĞLU / KESİN MAKİNE GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

Her makinenin kendine has bir yazılım gereksinimi var ve herkes bir üst versiyona geçmeye çalışıyor. Ama asıl önemli olan makineyi üreten fabrikaların dijitalleşmesi. Biz üretim yapıyoruz. Ama dijital uyum makine üreten fabrikalardan başlar. Dijital uyum sağlanabilirse işletmeler daha güçlü bir üretim altyapısına sahip olurlar ve bu avantaj işletmelerin yurt dışına açılmasını da kolaylaştırır.

Endüstri 4.0’da iyi durumdayız

FATİH KAR / KAR METAL GENEL MÜDÜRÜ

Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği’nin raporuna göre Türkiye’nin 2019’da dijital puanı 2,94, 2020’de 3,24. Bu şunu gösteriyor. Demek ki yıllar içinde küçük oranda da olsa bu puanın artması seviyemizin yükseldiği anlamına geliyor. Dijital gelişim konusunda endüstriyel devrimlerde çok geç kalmış bir ülke olarak endüstri 4.0’da o kadar da kötü durumda olmadığımızı düşünüyorum. Ayrıca bu işe kafa yoran ve veri üretmeye çalışan Sakarya’da da çok sayıda otomasyon firması var. Bu nedenle çok kötü durumda olduğumuzu düşünmüyorum.

İşletmeler akademisyenlerle çalışmalı

DOÇ. DR. BARIŞ BORU / SUBÜ, YAŞAM BOYU EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRÜ

Sakarya’da makine üretimi yapan firmalarımızın otomasyon sistemleri ve elektronik bileşenleri hem ürünlerinde hem de süreçlerinde başarılı bir şekilde kullandığını görüyoruz. Hatta Türkiye ortalamasının üzerinde bir standardı yakaladıklarını söylemenin abartı olmayacağı kanaatindeyim. İnsan olarak hissedebildiğimiz kadar kabiliyetliyiz gerçeğini ben makineler ve sistemler için de geçerli olduğunu düşünüyorum. Özellikle işletmelere, alanında sektör tecrübeli akademisyenlerle çalışmalarını tavsiye ediyorum.

Dijitalleşmeyle ilgili sorunumuz olmaz

TANSEL CAVİT KULAK / OPTİMAK STU GENEL MÜDÜRÜ

Bizler makinelerimizi üretirken istediğimiz dijital dönüşüm teknolojisini kullanabiliriz. Çünkü dijital dönüşüm teknolojisi üretmiyoruz. Dijital dönüşüm teknolojisini satın alıyoruz. Biz teknolojileri doğru kullanabilirsek makine üreticileri olarak dijitalleşme ile ilgili hiçbir sorunumuz olmaz. Dolayısıyla Sakarya’daki makinecilerin bu noktada etkin ve yetkin olduğunu düşünüyorum. Firmalarımızın dijital teknolojiyi, dünyadaki bütün rakiplerimizle aynı güçte, aynı esneklikte ve aynı başarıda kullanabilecek yetenekte olduğunu düşünüyorum.

Dijitalleşme ve inovasyonu içselleştirdik

ŞEVKET ÇALIŞKAN / KROMEL MAKİNE GENEL MÜDÜRÜ

Dijitalleşmede ilerleme kaydeden, süreçlerde dijitalleşmeyi kullanan, dijital stratejiyi kuran, kullanan, bilgi ve donanıma ulaşmak için çabalayan ve bu bilgi ve donanımı kullanmakta istekli, dijitalleşme ve inovasyon kültürünü içselleştirmiş bir şirketiz. Hedefimiz dijitalleşmede öncü konumunda olmak, farklı süreçleri dijital sistem üzerinde entegre etmektir. Süt ürünleri üretim tesisleri ve makineleri sektöründe firmamızı değerlendirdiğimizde dijitalleşmede ve otomasyon teknolojisinde Türkiye’de öncü konumda olduğumuza inanıyoruz.

Maliyeti azaltmak için dijital adımlar atmalıyız

RECEP YILMAZ / ARVASİS KURUCU ORTAĞI

Konuşurken öğrenemiyoruz ama dinlerken öğreniyoruz. Burada SAMİB’in oluşturduğu sinerji çok önemli. Burada genç kuşaklar görüyorum. Neden üretimlerimizi dijitalleştirmeye çalışıyoruz. Çünkü gelişen dünyada bu değişime ayak uydurmazsanız bir müddet sonra bu sürecin dışında kalırsınız. Her fabrikanın, her şirketin üretim yapısı, faaliyet alanı farklı. Bu nedenle önce ihtiyaçlar iyi tespit edilerek dijitalleşme belirlenmeli. Maliyeti azaltabilmemiz için bizler de dijitalleşmeyi kendi bütçemiz kadar kendi yapımız kadar dijital adımlar atmak zorundayız.

Büyük fabrikalar bizim konfor alanımız

SADIK YİĞİT / ETA ELEKTROTEKNİK GENEL MÜDÜRÜ

Endüstri 4.0 ve dijitalleşmenin aslında uygulama tarafındayız. Daha çok otomasyon ayağındayız. 1972 yılında kurulmuş bir firmayız. Ağırlıklı olarak büyük fabrikalarla çalışıyoruz. Makinecilerle de çalışıyoruz ama büyük fabrikalar bizim konfor alanımız. Makinecilerle çalıştığımız işlerde gördüğümüz tecrübe şu. Genel itibariyle maliyet unsuruna takılıyoruz. İşimizin totalinde yüzde 70-80 ithal malzeme var. Sadece makinede izlenebilirlik değil prosesleri de optimize etmek gerekir.

Bilgisayar kullanmak dijitalleşme değil

ERDEM DUGAN / DUGAN ENERJİ SAHA MÜHENDİSİ

Dijitalleşme bir ihtiyaçsa eğer bu zaten gerçekleşmek durumunda. Ancak bu süreci de çok iyi yorumlamak gerekiyor. Bilgisayar kullanmayı dijitalleşme olarak algılamamak gerekir. Bizim şu ana kadar imalatını yaptığımız makineler eğer bir yerlerde çalışıyorsa demek ki onların dijitalleşmeye ihtiyacı yoktur diye düşünüyorum. Ama daha teknolojik daha karmaşık teknoloji gerekiyorsa o zaman dijitalleşme olacak ve ihtiyaç olacaktır. Dijitalleşme bir ihtiyaç olarak tespit edilmişse ondan sonra ilerlenmesi gerekir.

Dijitalleşme bir karar değil ihtiyaç

KENAN CİNOĞLU / KESİN MAKİNE GENEL MÜDÜRÜ

Firmamız dijitalleşme alanında planlama, kalite, üretim ve finans tarafında ciddi bir ilerleme kat etti. Dijitalleşme verileri bir algoritma çerçevesinde yapay zekâ ile karar alma, verme konusunda firmamızdaki verimliliği ortalama yüzde 200 oranında artırdı. Ortalama baz alındığında firmamız kalite, teknoloji ve yenilik alanında Türkiye ortalamasında üst sıralardadır. Geleceği şekillendirmek ve sektördeki faaliyetleri kolay bir hale getirmek için dijitalleşme bir karar değil ihtiyaç olarak değerlendirilmelidir.

Makinelerimizin otomasyon düzeyi arttı

SABRİ TECELLİ / MİLKMAN MAKİNE GENEL MÜDÜRÜ

Bugün sektörümüzü incelediğimizde özellikle son 10 yılda makinelerimizin otomasyon düzeyinde çok ciddi bir artış olduğunu görüyoruz. 10 yıl önce manüel ağırlıklı olarak ürettiğimiz makineler bugün teknolojik makineler haline geldi. Bugün peynir üretiminde makinelerde zor belki ama pastörize süt gibi ayran gibi yoğurt gibi ürünlerde biz karanlık odalarda bu ürünleri üretebiliyoruz. Eğer dijitalleşmeyi konuşuyorsak o zaman fuarları da dijital yapmak lazım. Fuar odaklı böyle bir çalışma da yapılabilir.