Yayınlanma tarihi: 08 Ağustos 2022 Pazartesi
HABER: ŞEREF KILIÇLI
Enerjide 2021 yılının sonbaharında doğalgaz spot piyasasında başlayan ve diğer fosil yakıtlı alanlara da yayılan kriz, Rusya-Ukrayna savaşıyla beraber yeni bir boyut kazandı. ABD, Rusya’dan petrol ve doğalgaz ithalatını yasakladı. Avrupa Birliği (AB) aşamalı olarak 2030’a kadar Rusya’yla enerji ticaretini sıfırlama kararının yanısıra, Rus petrol ve kömürüne ambargo sürecini başlattı. Süreci değerlendiren Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, petrol, doğalgaz, kömür ve elektrik piyasaları olmak üzere enerji sektörünün bütün kollarını kapsayan küresel bir enerji krizi yaşandığını belirterek, dünyanın, derinliği ve karmaşıklığı açısından bu kadar büyük bir enerji krizine daha önce hiç tanık olmadığını da söyledi.
TÜRKİYE’NİN İTHALATI
Doğalgazda yüzde 99.1, petrol ve ürünlerinde yüzde 92.4 dışa bağımlı olan Türkiye’nin enerji ithalat faturası da artıyor. Türkiye, enerji ithalatı için 2020 yılında 28.9 milyar dolar, 2021 yılında ise 50.6 milyar dolar ödedi. Ayrıca 6 aylık enerji ithalat maliyetinin 2021’de 17.8 milyar dolar seviyesindeyken, bu sene aynı dönemde 50 milyar dolar seviyesine yükseldiği de kaydediliyor. Küresel enerji krizi kaynaklı yaşanan sorunlar, 1 Ağustos’ta gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısı’nın da ana gündem maddeleri arasında yer aldı. Toplantı sonunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılan açıklamada, küresel enerji darboğazının Türkiye ekonomisine etkilerine de değinildi.
VERİMLİLİĞE TEŞVİK VAR
Dış ticarette ortaya çıkan açığın en önemli sebebinin, enerji ithalatının bedelinde üç kata varan artış ile sanayi üretiminde kullanılan diğer emtia maddelerinin fiyatlarındaki ciddi yükseliş olduğunu belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu: “Özellikle enerji fiyatlarındaki bu dengesizlik olmasaydı, mayıs ayı itibarıyla 12 aylık cari işlemlerde 34.5 milyar dolar fazla verecektik. Hiç endişe etmeyin, inşallah o günleri de göreceğiz. Bu vesileyle küresel enerji darboğazına karşı vatandaşlarımızı mevcut kaynakları etkin ve verimli bir şekilde kullanmaya davet ediyorum.”
Erdoğan, 2018’de ilan ettikleri Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı ile bina ve hizmetlerin enerji verimliliğini teşvik edecek yatırımları desteklediklerini de vurguladı.
BÜTÇEYE KATKI
Yapılan hesaplamalara göre, geçtiğimiz yıl enerji verimliliği için yapılan 1.3 milyar dolar yatırımın karşılığında 372 milyon dolarlık tasarruf elde edildiğine dikkat çeken Erdoğan, şunları söyledi: “Bu yatırımlar aynı zamanda, yol açtığı sera gazı azaltımıyla, iklim değişikliğiyle mücadelemize de katkı sağlıyor. Geçtiğimiz yıl 50 milyar dolarlık enerji ithalatı yapan, bu yıl aynı faturanın iki katına çıkması ihtimali olan bir ülke durumundayız. Tasarruf ve verimlilik tedbirleriyle bu rakamda yüzde 10 düşüş sağlamamızın, ülkemize 10 milyar dolarlık katkısı olacağı açıktır. Vatandaşlarımızın her birinden, dışa bağımlı olduğumuz enerji kaynaklarını, basit tedbirle daha verimli kullanmak suretiyle hem aile bütçelerine hem de milli bütçeye katkı sağlamalarını istiyorum.” Hanelerdeki ısı yalıtımı çalışmaları için vatandaşlara daire başı 50 bin liraya kadar uygun şartlı kredi imkanı sunduklarını belirten Cumhurbaşkanı, enerji yalıtımı konusunda eksiği olan tüm vatandaşları bu imkandan istifade etmeye de çağırdı.
KONUTTA ISI YALITIMINA FİNANSMAN DESTEĞİ
Türkiye, konutlarda ısı yalıtımı ile enerji verimliliğinin artırılması için haziran ayı sonunda, kamu bankaları kanalıyla yeni bir kampanya başlattı. Konut başına 50 bin liraya kadar finansman imkanı sağlayan, 60 ay vadeli, 0.99 faizli, Konutlarda Isı Yalıtım Projesi devreye alındı. Diğer taraftan, enerji verimliliği konusunda KOBİ’lere önemli destekler sağlanıyor. KOSGEB, işletmelere Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik kapsamında geri ödemesiz destekler veriyor. KOSGEB, ayrıca KOBİ Enerji Verimliliği Destek Programı kapsamında da geri ödemesiz destekler sunuyor.